مانیتول یک نوع الکل شکر است که همچنین به عنوان یک دارو استفاده می شود. به عنوان یک قند،اغلب به عنوان یک شیرین کننده در غذای دیابتی استفاده می شود و جذب آن در روده ضعیف است. به عنوان یک دارو، برای کاهش فشار در چشم، مانند گلوکوم استفاده می شود و برای کاهش فشار داخل جمجمه استفاده میشود. در موارد پزشکی، تزریق می شود. اثرات آن معمولا در عرض 15 دقیقه شروع می شود و تا 8 ساعت طول می کشد.
مانیتول (به انگلیسی: D-Mannitol)
رده درمانی: سرم‌ها .
اشکال دارویی: سرم
موارد مصرف
داروی‌کمکی برای پیشگیری از بروز نکروز حادتوبولار یا درمان کم ادراری در نارسایی‌حاد کلیه، درمان ادم مغزی و افزایش فشار داخل جمجمه و فشار داخل چشم، تسریع دفع ادراری مواد سمی و جلوگیری‌از آسیب کلیوی ناشی از آنها (مانند سالیسیلات، باربیتورات و لیتیم ) و همچنین برای پیشگیری از نیاز به دیالیز به دنبال افزایش هموگلوبین آزاد خون در طی عمل جراحی برداشتن پروستات از راه پیشابراه مصرف میشود.
مکانیسم اثر
مانیتول یک قند الکلی است که در مایع خارج‌سلولی باقی می‌ماند و موجب افزایش فشار اسموتیک پلاسما (یا ادرار)می‌شوددر نتیجه موجب افزایش جریان آب از بافتها به داخل مایع میان بافتی میشود. البته مانیتول یک گشادکننده ضعیف عروق کلیوی نیز هست.
عوارض جانبی
شدیدترین عارضه جانبی مانیتول، بر هم خوردن تعادل آب والکترولیت است. تجویز سریع مقادیر زیادآن ممکن است منجر به تجمع مانیتول، افزایش بیش از حد مایع خارج سلولی، کاهش سدیم خون، گاهی زیادی پتاسیم خون وافزایش بار گردش خون میشود. سردرد، لرزش، خیز و ترومبوفلبیت نیز محتملند.
کاربرد در صنعت
از مانیتول (استخراج شده از جلبک) که نوعی قند الکلی است در تولید انواع آدامس و شیرینی‌های رژیمی استفاده میشود.
منع مصرف مانیتول
اين دارو در نارسايي احتقاني قلب، خیز ريوي، بي‌ادراري همراه با نكروز حاد كليوي، دهيدارتاسيون شديد، خونريزي جمجمه و نارسايي قلبي يا خيز ريوي پس از شروع درمان با مانيتول نبايد مصرف شود.
هشدار ها مانیتول
اين دارو در صورت عيب شديد كار قلب و كليه بايد با احتياط فراوان مصرف شود.
نشت دارو از رگ به بافت‌هاي اطراف، سبب برز التهاب وترومبوفليت مي‌شود.
در طول درمان بامانيتول، اندازه‌گيري ميزان الكتروليت(به ويژه سديم و پتاسيم)، بررسي عملكرد كليه و تعيين ميزان حجم ادرار ضروري است.
توصیه های دارویی مانیتول
محلول مانيتول فقط بايد از راه انفوزيون وريدي مصرف شود.
محلول مانيتول با غلظت 15 درصد و بيشتر در دماهاي پايين تمايل به تشكيل بلور دارد، لذا ست انفوزيون مانيتول در هنگام تجويز اين غلظت بايد داراي صافي باشد.
در صورت نياز به مصرف اين دارو در بيماران مبتلا به كم ادراري يا بي‌كفايتي كار كليه، توصيه مي‌شود قبل از شروع درمان يك مقدار ازمايشي معادل mg/kg200 به صورت محلول 20-10 درصد طي مدت 5-3 دقيقه انفوزيون وريدي شود. در صورت عدم حصول پاسخ مطلوب، درمان با مانيتول را نبايد آغاز نمود.
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.