اکسیژن زدا

اکسیژن زدا مواد شیمیایی هستند که با اکسیژن محلول در سیال واکنش داده تا میزان خوردگی ناشی از وجود اکسیژن را از بین ببرند و یا کاهش دهند. سولفیت (SO3-2) و یا بیوسولفات (HSO3-2) با اکسیژن طی یک واکنش اکسایش – کاهش ترکیب شده و در حضور کاتالیست‌های نیکل و کبالت سولفات (SO4-2) تولید می‌کنند. بدین ترتیب از خوردگی ناشی از اکسیژن جلوگیری می‌گردد. یکی از نکات مهم و اساسی، برای کاهش مقدار اکسیژن محلول پیش از استفاده از جاذب، حذف هوا در مسیر کف زدایی و هواگیری مکانیکی است. اکسیژن زداها بافرهایی زرد رنگ و کاهنده قلیایی آب هستند که جهت جلوگیری از تابش مستقیم نور خورشید در ظرف سر بسته نگه‌داری می‌شوند. از جمله موادی که کاربر بسیار گسترده‌ای به عنوان اکسیژن زدا دارند سدیم سولفیت (Na2SO3) و هیدرازین (N2H4) هستند، که معمولا هر دو آن‌ها به عنوان مواد اکسیژن زدا در سیستم‌های کاتالیستی به منظور حذف اکسیژن در دما و فشار پایین به کار می‌روند. دی اتیل هیدروکسیل آمین (DEHA) نیز کاربرد گسترده‌ای به عنوان اکسیژن زدا دارد.

وجود اکسیژن محلول باعث خوردگی در تجهیزات نفتی می‌گردد. سیستم های دیگ بخار (بویلر) در فرآیند کاریشان با دو گاز اکسیژن و دی اکسید کربن محلول در آب ورودی به آنها مواجه هستند ، وجود این گاز ها موجب خوردگی دیگ بخار شده و در بلند مدت دستگاه را از کار خواهد انداخت. بنابراین برای جلوگیری هرچه بیشتر این موضوع باید تا جای ممکن اکسیژن موجود در آب را قبل از ورود به بویلر جدا کرد. معمولا اکسیژن محلول در آب را به دو صورت فیزیکی و شیمیایی رفع می کنند .

یکی از روش های زدودن اکسیژن ، استفاده از دستگاه هواگیر (دی ارایتور) تحت فشار یا خلا می باشد دستگاه هواگیر آب را قبل از ورود گرم کرده و حلالیت گازهای محلول در آب را کاهش می دهد ، این دستگاه غلظت اکسیژن محلول در آب را تا میزان ۵PPM کاهش می دهد ولی همچنان مقداری اکسیژن از هواگیر فرار می کنند و همین میزان اکسیژن هم به مرور منجر به خوردگی بویلر و یا لوله های حاوی آب و بخار آب می شود. به همین منظور در صنایع از مواد شیمیایی ای استفاده می کنند که با اکسیژن واکنش داده و تولید مواد بی ضرر برای بویلر می کند.