رنگ‌آمیزی گرم
رنگ امیزی گرم (به لاتین : Gram staining) یکی از روش های پرکاربرد در رنگ‌آمیزی در میکروبیولوژی است . دراین رنگ‌آمیزی،باکتری ها با توجه به رنگ باکتری؛ پس از رنگ‌آمیزی، به دو دستهٔ گرم منفی و گرم مثبت تقسیم می‌شوند.
رنگ باکتری پس از رنگ‌آمیزی به توانایی باکتری در حفظ رنگ اول؛ و به عبارتی به ساختمان دیواره ی سلولی آن باکتری بستگی دارد. در رنگ امیزی گرم باکتری‌های گرم مثبت پس از رنگ‌آ میزی به رنگ بنفش و باکتری‌های گرم منفی به رنگ قرمز مشاهده می‌شوند.
هر دو گروه یعنی باکتری‌های گرم مثبت و گرم منفی هردو دارای دیواره یاخته هستند ولیتفاوت بین این دو گروه مربوط به ویژگی‌هایی است که در ساختمان دیوارهٔ سلولی آن‌ها وجود دارد. اساس ساختمان در دیوارهٔ سلولی باکتری‌های گرم مثبت لایهٔ ضخیمی (۵۰ تا ۹۰ ٪ دیواره) از پپتیدوگلیکان است، ولی در باکتری‌های گرم منفی ضخامت آن به حداقل، (۱۰٪ دیواره) می‌رسد.
رنگ‌آمیزی گرم معمولاً نخستین گام در تشخیص مقدماتی ارگانیسم باکتریایی است. اگرچه رنگ‌آمیزی گرم شیوهٔ ارزشمندی در شناسایی باکتری‌ها هم در عرصهٔ باکتری و هم در عرصهٔ تحقیقاتی می‌باشد اما همهٔ باکتری‌ها با این روش قابل رده‌بندی نیستند.
مراحل رنگ امیزی
- نخست رنگ کریستال ویوله (با فرمول شبیمیایی C25N3H30Cl)را به مدت ۳۰ تا ۴۵ ثانیه بر روی فروتی باکتری روی لام می‌ریزیم، در نتیجه همهٔ باکتری‌ها به رنگ بنفش درخواهند آمد.
- پس از شستشوی فروتی با آب، رنگ کریستال ویوله را با افزودن لوگول (خنثی نمودن PH) به مدّت ۳۰ تا ۴۵ ثانیه تثبیت می‌کنیم. لوگو با کریستال ویوله ترکیب شده و ایجاد کمپلکس‌هایی می‌کند که باعث تثبیت رنگ کریستال ویوله درداخل دیوارهٔ سلولی باکتری می‌شود. پس از این مرحله، همه باکتری‌ها همچنان به رنگ بنفش مشاهده می‌شوند.
- مرحله رنگ زدایی:
این مهم‌ترین مرحلهٔ رنگ‌آمیزی است. دراین مرحله پس از شستشوی لام با آب، لام به مدت ۱۵ تا۲۰ ثانیه در معرض مواد رنگ زدا مانندالکل استون با آب مورد شستشو قرار می‌گیرد. در باکتری‌های گرم منفی که دارای لایه‌های پپتیدوگلیکان محدود و غشای خارجی غنی از چربی هستند.
این حلال باعث حذف این لایه‌ها و غشا می‌گردد و باکتری رنگ مراحل قبل را از دست می‌دهد؛ ولی در باکتری‌های گرم مثبت به علت ضخامت زیاد لایهٔ پپتیدوگلیکانی و عدم وجود لیپید فراوان در غشا رنگ مرحلهٔ قبل از غشا خارج نمی‌شود. در نتیجه پس از این مرحله باکتری‌های گرم منفی بی‌رنگ ولی باکتری‌های گرم مثبت همچنان بنفش باقی خواهند ماند.
- در انتها سطح فروتی را باسافرانین یا فوشین (قرمز رنگ) به مدت ۳۰ تا ۴۵ ثانیه پوشانده و سپس باآب شستشو داده و پس از خشک شدن بامیکروسکوپ مورد بررسی قرار می‌گیرد. دراین مرحله باکتری‌های بی‌رنگ (باکتری‌های گرم منفی) به رنگ قرمز یا صورتی در می‌آیند و باکتری‌های بنفش یا آبی (باکتری‌های گرم مثبت) بدون تغییر رنگ باقی می‌مانند.
نکات مهم در رنگ‌آمیزی گرم
- حرارتد ادن زیاد مجب پاره شدن دیوارهٔ سلولی باکتری شده؛ بنابراین باکتری گرم مثبت رنگ اولیه (کریستال ویوله) را هنگام رنگ بری از دست می‌دهد و رنگ ثانویه را جذب می‌کند و در نتیجه باکتری گرم مثبت، به صورت گرم منفی دیده می‌شود.
- اگر گسترش ضخیم باشد هنگام مرحلهٔ بی‌رنگ شدن، ممکن است مانند یک گسترش معمولی رنگ نشود و این مسئله می‌تواند باعث خطا در تشخیص در گرم منفی یا مثبت بودن باکتری شود.
رنگ‌آمیزی گرم به دو جهت استفاده می‌شود
- شناسایی جنس باکتری
- انتخاب آنتی‌بیوتیک مناسب (باکتری‌های گرم مثبت در مقایسه با باکتری‌های گرم منفی نسبت به پنی سلین G حسّاسیت بیشتری دارند)
با این حال همهٔ باکتری‌ها را نمی‌توان با رنگ‌آمیزی گرم مشاهده کرد.
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.