اسید سولفوریک که در گذشته با نام جوهر گوگرد خوانده میشد، اسیدی بسیار قوی است که با هر درصدی در آب حل میشود و فرمول شیمیایی آن H2SO4 است. پی اچ (pH) این اسید ۰٫۵ میباشد. این ماده دارای مولکولهای قطبی است که میتوانند با یکدیگر پیوند هیدروژنی برقرار کنند. پس اسید سولفوریک مایعی است با نقطه جوش بالا و هم چنین یک مایع ویسکوز (دارای گرانروی زیاد) محسوب میشود. همین شرایط مولکولی باعث میشوند که اسید سولفوریک به خوبی در آب حل شود و محلولهای اسیدی مختلف تولید کند.
اسیدی معدنی و بسیار قوی است که به طور طبیعی در گازهای خارج شده از آتشفشان وجود دارد و با هر درصدی در آب حل میشود. واکنش آن با آب به شدت گرمازا است بههمین دلیل باید از اضافه کردن یکبارهی آب به آن اجتناب کرد. اسید سولفوریک میل ترکیبی زیادی با آب دارد به طوریکه در واکنش با سایر مواد، هیدروژن و اکسیژن آنها را به صورت آب جدا میکند. اسید سولفوریک خورنده است و قسمت عمدهای از باران اسیدی را تشکیل میدهد. قطرات آب به هنگام بارش با آلایندههای کارخانهها و خودروها که در هوا معلق هستند واکنش میدهند و تولید اسید میکنند. اسید سولفوریک با فلزات واکنش میدهد و هر چه دما بالاتر رود میزان این واکنش بیشتر خواهد شد اما بر روی جیوه و سرب تاثیری ندارد. اسید سولفوریک در لیست مواد خطرناک قرار گرفته است
کاربرد اسید سولفوریک
اسید سولفوریک جزء مواد شیمیایی پراستفاده میباشد. این ماده در واکنشهای شیمیایی و فرآیندهای تولید سایر ترکیبات ، کابرد فراوانی دارد. عمدهترین استفاده آن در کارخانههای تولید کود شیمیایی ، استخراج فلزات ، سنتزهای شیمیایی ، تصفیه پسابها و پالایشگاههای نفت میباشد. اسید سولفوریک در اثر واکنش با اسید نیتریک ، یون نیترونیوم تولید میکند که در فرآیند نیترودار کردن ترکیبات استفاده میشود.
فرآیند نیترودار کردن در صنایع تولید مواد منفجره مانند تولید ترینیتروتولوئن (TNT) ، نیترو گلیسیرین و … استفاده میشود. اسید سولفوریک در انبارههای سربی (باطریهای سربی) به عنوان محلول الکترولیت استفاده میشود.
اسید سولفوریک ، یک عامل آبگیری بسیار قوی است. در اکثر واکنشها به عنوان عامل هیدراتاسیون استفاده میشود و در تولید میوههای خشک هم به میزان کم ، از اسید سولفوریک برای جذب آب استفاده میکنند.
تولید صنعتی اسید سولفوریک به روش تماسی
در سال 1832 یک تاجر انگلیسی سرکه ، روشی اقتصادی برای تولید و اسید سولفوریک غلیظ ابداع کرد که امروزه به نام فرآیند تماسی معروف است و قسمت اعظم اسید سولفوریک در دنیا به این روش تولید میگردد.
نکات ایمنی
اسید سولفوریک ، اسید بسیار قوی و خورنده میباشد. نوشیدن آن باعث آسیبهای شدید دائمی در دهان و سایر بافتهای مورد تماس میشود. تنفس آن بسیار خطرناک بوده و باعث آسیبهای جدی میشود. در صورت تماس با پوست و چشم باعث سوزش و ایجاد زخم میشود. در صورت تماس پوست و چشم با آن ، باید با آب فراوان شستشو داده و سپس از محلول بیکربنات سدیم یک درصد برای شستشو موضع مورد تماس استفاده گردد
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.