سولفات روی چیست؟ این ماده یک ترکیب معدنی و مکمل غذایی است که از آن در کاربردهای دارویی به منظور جبران کمبود روی و جلوگیری از ابتلا به آن مصرف می شود. فرمول مولکولی آن به صورت ZnSO4 است و تقریبا در تمام اشکال خود به صورت جامدهایی سفید رنگ است.
ترکیب فوق به صورت کریستال های سفید رنگ و ترکیبی از Zn و گوگرد می باشد در کشاورزی این ماده نوعی علف کش معمول برای کنترل قارچ ها است. رایج ترین فرم هیدراته ی آن هپتا هیدرات است که با نام ویتریول سفید شناخته می شود و از واکنش Zn با محلول سولفوریک اسید به وجود می آید.
Zn + H2SO4 + 7 H2O → ZnSO4∙(H2O)7 + H2
نوع هپتا هیدرات این محصول برای تهیه ی رنگدانه ی لیتوپون (نوعی رنگدانه ی سفید) کاربرد عمده ای دارد. از کاربرد های دیگر هپتا هیدرات می توان به عامل تثبیت کنندگی رنگ ، نگهدارنده برای پوست و چرم و کاربرد های پزشکی آن اشاره نمود.
نوع مونو هیدراته و بدون آب به عنوان یک خشک کننده در رنگ های روغنی به کار می روند
خواص انواع هیدراته روی سولفات
خواص این محصول بدون آب، مونو و انواع 6 آبه و 7 آبه که نمونه های رایجی از این ماده به صورت هیدراته هستند به صورت زیر می باشد
بدون آب: دارای ساختار کریستالی رومبوهدرال ، به صورت جامد و بدون رنگ و دارای دانسیته ی 3.54 g/cm3 می باشد. این ماده در دمای 600 درجه ی سانتی گراد تجزیه می گردد و در آب متانول و گلیسیرین به راحتی حل می شود
مونو هیدرات: در دمای 25 درجه ی سانتی گراد دارای دانسیته ی 1.005 g/mL است. در دمای 235 در جه ی سانتی گراد تجزیه می شود و در آب انحلال پذیری بالایی دارد
هپتا هیدرات: نوع هپتا هیدرات با فرمول شیمیایی ZnSO4•7H2O کریستال های بی رنگ با ساختار رومبوهدرال می باشد. دانسیته ی آن در دمای 25 درجه ی سانتی گراد 1.957 g/cm3 است و در دمای 100 درجه ی سانتی گراد ذوب می گردد. در دمای 280 درجه ی سانتی گراد شاهد از دست رفتن همه ی مولکول های آب در هپتا هیدرات خواهیم بود. در دمای 500 درجه ی سانتی گراد تجزیه می گردد. انحلال پذیری بالایی در آب دارد به طوری که 96.5 g/100mL از این ماده در دمای 20 درجه ی سانتی گراد در آب حل می شود. همچنین هپتا هیدرات در گلیسیرین نیز انحلال پذیری خوبی دارد اما در الکل ها نامحلول است
هگزاهیدرات: هگزا هیدرات با فرمول شیمیایی ZnSO4•6H2O دارای ساختار کریستالی مونوکلینیک و یا هگزاگونال می باشد. دانسیته ی آن در دمای 15 درجه ی سانتی گراد 2.072 g/cm3 است و در دمای 70 درجه ی سانتی گراد تمام مولکول های آب خود را از دست می دهد
تولید و واکنش پذیری
ZnSO4 را تقریبا می توان از طریق واکنش هر ماده حاوی Zn با سولفوریک اسید تولید کرد. واکنش Zn با محلول آبی سولفوریک اسید به صورت زیر است:
گرید تجاری ZnSO4 را نیز از واکنش اکسید روی خالص با سولفوریک اسید طبق واکنش زیر سنتز می کنند:
تمامی اشکال ZnSO4 در فرم محلول آبی خود دارای رفتاری یکسان هستند. این محلول های آبی حاوی کمپلکس های فلزی هستند. دقت کنید زمانی که به محلول حرارت داده می شود و تا دمای 680 درجه ی سانتی گراد گرم می شود, ZnSO4 به گاز اکسیدسولفور و اکسید روی تجزیه می شود. در حین کار با این ترکیب باید به این موضوع توجه داشت چرا که هر دو این ترکیبات سمی و خطرناک هستند.
کاربرد ها و مصارف سولفات روی
سولفات روی به خصوص نوع هفت آبه آن دارای کاربرد های مختلفی است که بخشی از این مصارف عبارتند از:
استفاده در کشاورزی به عنوان کود شیمیایی برای تامین عنصر روی در خاک
به عنوان یک عامل انعقادی در تولید ابریشم مصنوعی
به عنوان یک ماده اولیه در تولید رنگدانه ها
سولفات روی خوراک دام و طیور
کنترل رشد خزه
زینک سولفات به عنوان یک عامل نگهدارنده در صنایع چرم سازی و دباغی
در پزشکی برای تولید مکمل های روی و در درمان استفراغ
استفاده در تولید الکترولیت های تولید روی
به عنوان یک رنگ در رنگرزی
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.