تولوئن 1لیتری (laboratory)

تولوئن که نامهای دیگر آن عبارتند از متیل بنزن و فنیل متان , از هیدروکربنهای آروماتیک است و به مقدار زیادی در قطران زغال سنگ یافت می ‌شود. مایعی بی‌ رنگ و آتش ‌گیر است و بعنوان حلال در صنایع مختلفی چون رنگ و رزین کاربرد دارد. فرمول شیمیایی آن C₆H₅CH₃ می‌باشد. این ماده که شامل یک گروه متیل متصل به حلقه بنزنی است دارای خواصی مشابه بنزن ولی بسیار کم خطرتر از این ماده است. مایعی صاف و نامحلول در آب با بویی شبیه بوی تینرهای رنگ معمولی است. تولوئن بعنوان یک مادهٔ اولیه و همچنین حلال شیمیایی کاربرد دارد. کاربردهای دیگر آن عبارتند از: حلال رنگ، تینر رنگ، درزگیر سیلیکونی، واکنش گر شیمیایی، پلاستیک، جوهر چاپ، چسب، لاک, ضدعفونی ‌کننده و گند زدا. همچنین می‌توان از آن برای ساخت فوم و TNT استفاده نمود. تولوئن حلالی است که در صنعت به طور وسیع از آن استفاده می شود. ماده ای است که در قدیم به نام تولول شناخته می شد. از خصوصیات ظاهری این ماده می توان به شفاف بودن آن اشاره کرد. در آب حل نمی شود و بویی شبیه رنگ یا تینر دارد. هیدروکربنی آروماتیک است که به طور گسترده به عنوان خوراک صنعتی و حلال مورد استفاده قرار می گیرد. به بنزین اضافه می شود و در جهت تولید بنزن نیز مورد استفاده قرار می گرفت. این ماده برای بدن انسان و حیوانات زیان بار است و نخستین جایی که پس از تماس با انسان و جانوران را مورد حمله قرار می دهد، سیستم عصبی مرکزی بدن است.

خواص فیزیکی، شیمیایی و مشخصات ظاهری تولوئن

1- وزن مولکولی این ماده 94.141 گرم بر مول و فرمول شیمیایی آن C7H8 می باشد.

2- مایعی بی رنگ و شفاف است و بویی شبیه بنزن یا تینر دارد.

3- دارای نقطه جوش 231.1 درجه فارنهایت در فشار 760 میلی متر جیوه است و نقطه ذوب آن 139- درجه فارنهایت می باشد.

3- نقطه فلش آن 40 درجه فارنهایت و فشار بخار این ترکیب شیمیایی 10 میلی متر جیوه در دمای 43.5 درجه فارنهایت است. همچنین فشار بخار آن در 61 درجه فارنهایت برابر با 20 میلی متر جیوه و در دمای 89.2 درجه فارنهایت در حدود 40 میلی متر جیوه است.

4- در آب انحلال پذیر نیست اما در موادی همچون کلروفوم، اتر، استون، کربن دی سولفید و استیک اسید انحلال پیز است.

5- چگالی ویژه آن 0.867 در دمای 68 درجه فارنهایت می باشد.

6- نقطه خود آتش گیری آن در حدود 896 درجه فارنهایت تعیین و اندازه گیری شده است.

7- لزجت این ماده در دمای 25- درجه سانتی گراد برابر با 1.165 میلی پاسکال ثانیه ، در دمای 0 درجه سلسیوس برابر با 0.778 میلی پاسکال ثانیه و در دمای 25 درجه سانتی گراد برابر با 0.56 میلی پاسکال ثانیه می باشد.

8- این ماده خاصیت خورندگی ندارد. همچنین آستانه حس بوی آن نیز به میزان 2.14 PPm می باشد.

موارد مصرف و کاربرد تولوئن

1. تولوئن از گروه ترکیبات آروماتیک است و به عنوان یک ماده اولیه و همچنین حلال شیمیایی کاربرد دارد.

2. به عنوان حلال رنگ، تینر رنگ، درزگیر سیلیکونی، واکنش گر شیمیایی، پلاستیک، جوهر چاپ، چسب، لاک و ضدعفونی کننده و گند زدا.

3. برای ساخت فوم و TNT.

4. کاربرد تولوئن به عنوان داروی استنشاقی برای زدودن سموم .

5. به عنوان حلال در صنایع مختلفی چون رنگ و رزین کاربرد دارد.

6. در صنایع تولید پلاستیک، شیشه نوشابه، داروسازی، جوهر و وسایل آرایشی، رنگ ساختمان، دخانیات و مواد آبکاری بکار می رود.

7. به منظور افزایش عدد اکتان و به عنوان ماده مکمل به بنزین اضافه می شود.

8. به عنوان رقیق کننده در مرکبات سلولزی و لعاب ها و به عنوان رقیق کننده در مرکب های فنوگراور سازی به کار گرفته می شود.

9. به عنوان پاک کننده در صنایع دستی.

10. ماده خام مهم برای ترکیبات آلی به خصوص ترکیب های بنزویل و کلرید بنزویلیدین ساخارین، کلرامین، تری نیترو تولوئن .

11. یک جز تشکیل دهنده بنزین هواپیما و اتومبیل است.

منابع:

1. https://tehranacid.com/%D8%AA%D9%88%D9%84%D9%88%D8%A6%D9%86-Toluene

2. https://www.delgarm.com/health/medications/173982-%D8%AA%D9%88%D9%84%D9%88%D8%A6%D9%86