محصولات پتروشیمی در ایران

محصولات پتروشیمی مواد شیمیایی و پلیمری هستند که از نفت و گاز طبیعی بدست می آید و بخش مهمی از صنعت ,مانند صنایع پلیمری و شیمیایی هستند که این صنعت به طور کلی 10 درصد از کل نفت و گاز طبیعی جهان را تشکیل داده است.محصولاتی که توسط صنایع پتروشیمی در ایران تولید میشود: کودهای شیمیایی , اوره ,مواد اولیه پلاستیک,فسفات دی امونیوم,…

صنعت پتروشیبمی ایران

تقسیم بندی محصولات صنایع پتروشیمی

• واحد های بالادستی
• واحد های بنیادی
• واحد های واسطه
• واحد های نهایی
• واحد های پایین دستی

درپالایشگاه های نفت و گاز ,هیدروکربن های سبک خطی اشباع یا غیر اشباع از دیگر هیدروکربن ها جدا شده  و به عنوان خوراک به واحد های بنیادی فرستاده میشود.در واحد های الفین مواد اولیه به مواد پایه ای مانند اتیلن و پروپیلن تبدیل میشود و به واحد واسطه فرستاده میشود.در قسمت واسطه از مواد پایه خوراک نهایی تولید میشود و در واحد نهایی فراورده های انتهای زنجیره تولید و به بازار عرضه میشود.در نهایت در مرحله اخر که واحد پایین دستی میباشد فراورده های  پتروشیمی تبدیل به محصولات مصرفی مثل الیاف های مصنوعی و همچنین لاستیک ها و پلاستیک ها تبدیل میشود.از اصلی ترین خوراک ها برای صنعت پتروشیمی میتوان به نفت های سبک و سنگین ,نفت سفید ,گاز طبیعی و گاز مایع ,اتان ,بوتان ,متان ,پروپان اشاره کرد.

بخش عمده ای لاستیک ها از نفت و گاز طبیعی تولید میشود و اکثر انها از مواد اولیه ای مانند نفتا تولید میشود, نفتا در فرایند تقطیر تولید میشود و به عنوان سنگین ترین بنزنن شناخته میشود. این ماده صرفا جهت تولید لاستیک یکی از مهم ترین مواد پتروشیمی است.در درجه اول محصولات پتروشیمی,نفت خام و گاز طبیعی از هیدروکربن ها تشکیل شده اند,به مولکول هایی مولکول اشباع میگویند که اتم ها کربن به واسطه پیوند یگانه بهم وصل شده باشنداما اگر توسط یک یا چند پیوند دگانه بهم وصل شده باشند اصطلاحا مولکول های غیر اشباع هستند.مواد خوراکی پتروشیمی از مواد شیمیایی غیر اشباع تشکیل میشوند چون هم از نظر واکنش پذیری شیمیایی و هم از نظر تبدیل شدن آسان به مواد پتروشیمی اولویت دارند.

مواد خوراکی که در پتروشیمی مورد استفاده قرار میگیرند به طور کلی به سه دسته تقسیم میشوند.

• الفین ها
• مواد معطر
• گاز سنتز و مواد شیمیایی

مهمترین محصولات پتروشیمی

متان در محصولات پتروشیمی :

متان نوعی گاز گلخانه ای میباشد که اغلب به عنوان سوخت مورد استفاده قرار میگیرد  وهمچنین در سوخت موشک نیز استفاده میشود.

اتیلن  :

اتیلن نوعی هیدروکربن غیر اشباع میباشد که در تولید شونده ها و روان کننده ها و ساخت انواع پلاستیک استفاده میشود.

پروپیلن  :

پروپیلن یکی از برش های نفتی است که به راحت بدست می آید همچنین میتوان به سبک بودن و انعطاف پذیربودن آن اشاره کرد. پروپیلن نوعی گاز  بی بو و بی رنگ که برای برای سوخت و ساز پلی پروپیلن مورد استفاده قرار میگیرد.

بنزن  :

بنزن نوعی هیدرو کربن معطر میباشد که مایعی سمی,بی رنگ و اشتعال پذیر  است و در بسته بندی مواد غذایی,مبلمان,دارو ها و لوازم الکترنیکی استفاده میشود.

بوتان  :

بوتان نوعی گاز هیدرو کربنی میباشد که بطور کلی برای سوخت و بیشتر صنایع استفاده میشود.

متانول :

متانول یا نوعب الکل چون ساده ترین خانواده الکل هاست که بی رنگ و بدون بو و دارای فراریت بالا میباشد و در ساختمان سازی و عایق بندی های حرارتی مورد استفاده قرار میگیرد.

تولوئن :

تولوئن از خانواده هیدروکربن های آروماتیک میباشد و  نوعی حلال شیمیایی است که در صنعت مورد استفاده قرار میگیرد از تولوئن ها در ساخت جوهر ها و وسایل های ورزشی استفاده میشود.

بوتادین  :

بوتادین نوعی گاز مصنوعی و بی رنگ و بشدت قابل اشتعال میباشد و معمولا  به طور عمده در دمای محیط به صورت گاز و در دماهای پایین تر مانند یخچال ها بصورت ماید میباشد, از بوتادین در ساخت لاستیک های مصنوعی استفاده میشود.

BTX(بنزن تولوئن زایلن) :

نوعی هیدروکربن های آلی معطر  با فراریت بالا میباشند که در حلال های صنعتی و همچنین سوخت های فسیلی یافت میشود.

استعمال برخی از محصولات پتروشیمی:

کود های شیمیایی علت بسیاری اثرگذاری در ازدیاد محصولات کشاورزی جهان است و بدون استفاده آنها میتوان گفت که جمعیت جهان دچار مضیقه ی شدید غذایی خواهد شد در بعضی کشور ها در اثر کشت سال های زیاد مواد غذایی زمین تحلیل رفته و چنانچه زمین با کود های مناسب تغذیه نشود برداشت محصول بسیار کم است. کود های شیمیایی از آمونیاک و ازته میباشد و همچنین پلاستیک ها مهم ترین احتیاجات جامعه را تشکیل داده اند و سهم مهمی در صنعت دارند. ساخت لباس های فضانوردی بدون وجود پلاستیک غیر ممکن بوده است همچنین از پلاستیک ها در عایق بندی ها,لوازم جراحی و لوازم ساختمانی استفاده میشود.یکی دیگر از محصولات پتروشیمی میتوان به لاستیک ها اشاره کرد در ساخت تایر به مقدار قابل توجهی استفاده میشود و همچنین در ساخت لوله پوشش کانال نیز استفاده میشود.      الیاف های مصنوعی چون شرایط فیزیکی شیمیایی متفاوتی دارند, مورد استفاده های گوناگون قرار میگیرند. الیاف پلی استر چون از الیاف های طبیعی و مصنوعی قدرت زیاد تری دارد و به دلیل داشتن فایده های گوناگون استفاده از این نوع الیاف زیاد شده است.این الیاف در ساخت پرده و پارچه و فرش استفاده میشود.امروزه جایگزین صابودن در صنایع مختلف و مصارف خانگی صابون شده است که علاوه بر شست و جو ویژگی میکروب کشی نیز دارد.

نتیجه گیری :

مواد پتروشیمی آن دسته از محصولاتی میگویند که با استفاده از تغییر شکل یافتن یا انفعالاتی از هیدروکربورهای نفت و گاز طبیعی ساخته میشود.طیف زیادی از کارایی محصولات پتروشیمی وجود دارداز جمله محصولات مواد غذایی تا محصولات مواد شیمیایی,واسطه ها و در نهایت محصولات نهایی شامل رزین, لاستیک, پلاستیک, چسب, رنگ, مواد شوینده,الیاف مصنوعی میباشد. در صنعت پتروشیمی مواد آلی تولید شده در حجم های زیادی از متانول,اتیلن, پروپیلن, بوتادین, بنزن, تولوئن و زایلن ها هستند.صنعت پتروشیمی به پنج قسمت تقسیم بندی میشود.

• واحد های بالا دستی
• واحد های بنیادی
• واحد های واسطه
• واحد های نهایی
• واحد های پایین دستی

که در هر مرحله طی فرایند هایی که صورت میگیرد از مرحله ورود خوراک به مرحله محصول میرسیم.مواد خوراک از مواد شیمیایی که به صورت غیر اشباع هستند, به دلیل واکنش پذیری زیاد استفاده میشود. به مولکول های محصولات زمانی میگویند که اشباع شده اند که اتم کربن انها توسط پیوند یگانه بهم متصل شوندو اگر با یک یا چند پیوند دوگانه بهم متصل شوند مولکول های اشباع نشده میگویند.